Huyết áp bình thường
Khi tim co bóp để đẩy máu đi nuôi cơ thể, tim sẽ tạo ra một áp lực lên thành động mạch gọi là huyết áp. Huyết áp được xác định bằng hai chỉ số: huyết áp tâm thu và huyết áp tâm trương.
Trong đó, huyết áp tâm thu là áp lực mạnh nhất khi tim co bóp còn huyết áp tâm trương là lực co bóp nhỏ nhất, xảy ra ở khoảng nghỉ. Huyết áp giảm dần khi máu đi từ tim đến các động mạch, giảm nhanh khi máu đi đến các động mạch nhỏ. Khi máu đi từ tĩnh mạch về tim huyết áp đạt mức nhỏ nhất.
Huyết áp ảnh hưởng bởi các yếu tố: trọng lực, nhịp thở, co cơ, van trong tĩnh mạch, … Để đo huyết áp, người ta sử dụng máy đo huyết áp dạng cơ hoặc điện tử, đơn vị đo huyết áp là mmHg.
Theo lý thuyết, một trái tim khỏe mạnh bình thường sẽ sản sinh ra huyết áp tâm thu khoảng 90 – 120 mmHg, huyết áp tâm trương khoảng 60 – 80 mmHg. Như vậy, huyết áp được cho là bình thường khi chỉ số đo được khoảng 120/80 mmHg.
Tuy nhiên, con số trên chỉ là tương đối, một người bình thường có huyết áp cao hơn hoặc thấp hơn, huyết áp còn phụ thuộc vào thời điểm đo, đồ ăn, thức uống, hoạt động, tư thế, độ tuổi, giới tính, môi trường sống, … Huyết áp luôn luôn thay đổi, rất hiếm khi đo được 1 kết quả huyết áp giống nhau trong 2 lần liên tiếp.
Huyết áp không bình thường
Huyết áp luôn luôn thay đổi, có thể cao hơn hoặc thấp hơn. Tuy nhiên, nếu chỉ số huyết áp tăng lên quá cao hoặc hạ xuống quá thấp thì huyết áp của bạn đang không bình thường.
Huyết áp cao
Một người được kết luận là huyết áp cao khi chỉ số huyết áp đo được lớn hơn 140/90 mmHg. Có nhiều nguyên nhân khiến sức ép lên thành động mạch tăng, gây ra huyết áp cao như: ăn mặn, áp lực, stress, … khiến muối giữ nước trong thành động mạch làm động mạch bị tăng thể tích hoặc sản sinh hormone khiến mạch máu co lại..
Huyết áp cao nếu không kịp điều chỉnh sẽ gây ra rất nhiều căn bệnh nguy hiểm như xơ vữa động mạch, suy tim, suy thận, … thậm chí đột quỵ dẫn đến tử vong.
Huyết áp thấp
Nếu chỉ số huyết áp (do nhiều lần) của bạn chỉ đạt ngưỡng 90/60 mmHg hoặc giảm 20 mmHg so với huyết áp bình thường thì bạn đang có chỉ số huyết áp thấp.
Có rất nhiều nguyên nhân gây ra bệnh huyết áp thấp, phổ biến nhất là: di truyền, bệnh lý, chế độ sinh hoạt thường ngày, ăn uống, … Những biểu hiện hay gặp ở người huyết áp thấp: thường xuyên chóng mặt, buồn nôn, chân tay lạnh, mệt mỏi, mờ mắt, khó tập trung khi làm việc, …
Huyết áp thấp mãn tính và không nguy hiểm như huyết áp cao. Người mắc huyết áp thấp chỉ cần điều chỉnh một số thói quen sinh hoạt là vẫn có thể sinh hoạt bình thường.
Huyết áp bình thường trong thai kỳ
Huyết áp tăng giảm bất thường là một trong những triệu chứng bình thường khi mang thai. Thông thường, huyết áp của các bà bầu sẽ cao hơn do cơ thể cần một lượng máu lớn vào tuần thứ 20. Những triệu chứng: tim đập nhanh, thở gấp, nhịp tim dồn dập, … là dấu hiệu cho thấy huyết áp của bà bầu đang giao động. Tuy nhiên, cơ thể có nhiều cơ chế bảo vệ giúp mạch máu co giãn đàn hồi nên mẹ không nên lo lắng khi huyết áp tăng.
Thông thường, huyết áp của bà bầu từ 140/90 mmHg trở xuống được coi là bình thường. Chỉ số này có thể giao động cao hơn hoặc thấp hơn. Tuy nhiên, nếu huyết áp đạt trên ngưỡng 140/90 mmHg thì rất nguy hiểm vì đây là dấu hiệu huyết áp cao.
Huyết áp cao trong thời gian mang thai rất đáng lo ngại, sản phụ có thể dễ dàng mắc tiền sản giật. Trong khi đó, nếu huyết áp xuống quá thấp sẽ gây ra tình trạng chóng mặt, hoa mắt, ở mức độ nặng có thể gây choáng váng, té ngã gây chấn thương hoặc sảy thai ngoài ý muốn.
Do đó, để bảo đảm sức khỏe cho mẹ và an toàn cho bé. Khi mang thai, các mẹ cần theo dõi huyết áp thường xuyên, sẵn sàng điều trị nếu gặp bất cứ bất thường nào.
Huyết áp bình thường theo độ tuổi
Mức huyết áp trung bình thay đổi theo từng độ tuổi, theo Tổ chức Y tế Thế giới WHO, huyết áp theo từ độ tuổi 15 cho đến trên 70 đối với nam nữ là:
|
Độ tuổi |
Nữ |
Nam |
|
Chỉ số huyết áp (mmHg) |
Chỉ số huyết áp (mmHg) |
|
|
15 - 19 |
111/ 67 |
120/70 |
|
20 - 29 |
114/69 |
124/75 |
|
30 - 39 |
118/73 |
126/79 |
|
40 - 49 |
126/78 |
130/83 |
|
50 - 59 |
134/81 |
137/85 |
|
60 - 69 |
139/81 |
143/84 |
|
Trên 70 |
146/79 |
145/82 |
Huyết áp của trẻ nhỏ thường thấp và sẽ tăng dần theo độ tuổi. Trẻ nhỏ từ 1-12 tháng có mức huyết áp trung bình là 100/75 mmHg, từ 1-5 tuổi là 110/79 mmHg, từ 6-13 tuổi là 115/80 mmHg. Bệnh cao huyết áp là bệnh thường gặp ở người cao tuổi tuy nhiên trẻ nhỏ hoàn toàn có nguy cơ mắc bệnh.
Chỉ số huyết áp thay đổi liên tục nên bạn không cần lo lắng khi thấy huyết áp tăng giảm. Huyết áp là chỉ số phản ánh sức khỏe của mỗi chúng ta. Chính vì vậy bạn cần theo dõi huyết áp thường xuyên để đề phòng những căn bệnh nguy hiểm.
Cách duy trì huyết áp bình thường
Để duy trì huyết áp bình thường, bạn cần thay đổi thói quen ăn uống, nghỉ ngơi, tập luyện thể dục thể thao hợp lý. Cụ thể, bạn cần làm những việc sau:
Tập thể dục
Chắc hẳn các bạn đã nghe rất nhiều về lợi ích của việc tập thể dục. Tập luyện giúp chúng ta có một cơ thể khỏe mạnh, năng lượng dồi dào, ngăn ngừa bệnh tật, kiểm soát trọng lượng cơ thể. Một lịch trình tập thường xuyên sẽ khiến huyết áp ổn định, bình thường.
Từ bỏ rượu bia, thuốc lá
Thói quen thường xuyên sử dụng rượu bia, thuốc lá sẽ làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, cao huyết áp, gút, tiểu đường, máu nhiễm mỡ, … và rất nhiều căn bệnh nguy hiểm khác. Chính vì vậy, nếu muốn cải thiện sức khỏe và sống lâu hơn bên những người thân yêu, chúng ta cần từ bỏ rượu bia, thuốc lá càng sớm càng tốt.
Ăn thực phẩm có lợi cho huyết áp
Ăn uống gì khi bị huyết áp là một câu hỏi rất nhiều người quan tâm. Những thực phẩm giúp huyết áp ổn định có thể kể ra là: dưa hấu, chuối, khoai, táo, tỏi, … hoặc những thực phẩm giàu ka Giữ tinh thần thoải mái
Thư giãn, nghỉ ngơi hợp lý
Sau những giờ làm việc, học tập, … mệt mỏi. Hãy dành thời gian để thư giãn bằng cách nghỉ ngơi, nghe nhạc, tập thiền, tập yoga để thả lỏng cơ thể và đầu óc. Việc giữ tinh thần thoải mái rất quan trọng để duy trì huyết áp bình thường.
Thực phẩm giúp ổn định huyết áp
Để giữ huyết áp ở mức ổn định, chúng ta không thể bỏ qua yếu tố ăn uống, cụ thể là những thực phẩm dưới dây.
Rau xanh
Rau xanh là thực phẩm chứa các vitamin, khoáng chất, chất xơ, … giúp duy trì huyết áp ổn định. Cụ thể, các vitamin như vitamin C, E có trong rau giúp cơ thể giảm lượng cholesterol, chống oxy hóa, tăng tính đàn hồi mạch máu, ngăn ngừa xơ cứng động mạch. Thêm vào đó, chất xơ có trong rau xanh còn giúp điều hòa chất béo, đào thải độc tố giúp huyết áp luôn ở mức ổn định.
Trái cây
Tương tự như rau xanh, trái cây cũng cung cấp cho cơ thể các vitamin, khoáng chất, chất xơ có lợi để ổn định huyết áp. Do đó, chúng ta nên tăng cường ăn trái cây, đặc biệt là trái cây giàu Kali. Một số loại trái cây có thể kể ra: cam, bưởi, chuối, thanh long, bơ, dâu, nho, …
Ngũ cốc
Theo các nghiên cứu, ngũ cốc là thực phẩm vô cùng có lợi cho những người mắc bệnh tim mạch và huyết áp cao. Người ta cho rằng, chính lượng chất xơ dồi dào có trong ngũ cốc làm chất béo bị đào thải và tiêu diệt, dẫn đến việc gan phải huy động lượng cholesterol dự trữ, tiết ra acid mật mới và làm giảm nồng độ cholesterol. Các loại ngũ cốc tốt cho huyết áp: lúa mì, yến mạch, đậu nành, hạt dẻ cười, …